مراقبات نوروزی

 1-         مراقب زبان خود باشیم

در تعطیلات نوروز که دید و بازدیدها و میهمانی رفتن ها به اوج خود می رسد مراقب زبان خود باشیم علمای اخلاق بیش از 25 گناه کبیره برای زبان برشمرده اند و به تعبیر یکی از علمای اخلاق اگر انسان از ناحیه زبان جهنمی نشود امیدی برای سعادتش وجود دارد . قرآن کریم توصیه اکید می کند که انسان در درجه اول خود ار بیان سخنان لغو و بیهوده پرهیز کند و از سوی دیگر اینگونه سخنان را نشنود . بیاییم از این نعمت بی بدیل الهی برای کارهای خیر و بیان مطالبی که مطمئنیم که رضای خدا در آن در نظر گرفته شده است استفاده کنیم .

2-         مراقب چشم خود باشیم

چشم ، نعمت بزرگ و هدیه بی بدیل الهی است که شکرانه آن با بکار گیری این نعمت در مسیر رضای خداوند بزرگ است . مراقب باشیم دید و بازدیدها و معاشرت های نوروزی تبدیل جلسات لهو و اختلاط محرم و نامحرم نشده و زمینه برای چشم چرانی های شیطانی و نگاههای هرزه فراهم نگردد . قرآن کریم در سوره مبارکه نور به مردان و زنان مؤمن دستور می دهد مراقب چشم خود بوده و آن را از نگاه نامحرم فرو گیرند . یادمان باشد امام صادق « ع » می فرماید نگاه حرام تیری از تیرهای شیطان است و چه بسا یک نگاه حرام حسرت طولانی و شهوت غیر قابل کنترلی را به ارمغان می اورد .

3-         مراقب تغذیه و خوراکی ها باشیم

همچنانکه تغذیه نامناسب و غیر استاندارد ضررهای جسمی فراوانی دارد ، تغذیه و خوراکی های غیر مشروع نیز آثار و تبعات وحشتناکی در پی دارد . تأکید آیات و روایات بر این است که تغذیه و لقمه اثر مستقیمی به سعادت و شقاوت خود انسان و حتی نسل او دارد . حتی در روایتی از پیامبر اعظم « ص » آمده است اگر از مشروع و حلال بودن لقمه مطمئن نیستی آن را از دهانت بیرون بریز .

ضمن اینکه از پرخوری و شکم بارگی هم شدیداً نهی شده است در روایتی از رسول خدا « ص » می خوانیم هیچ چیزی نزد خدا مغبوض تر از شکم پر نیست .

4-         مراقب گوش خود باشیم

بسیاری از گناهان مانند غیبت ، تهمت ، دروغ ، موسیقی های حرام و ... از طریق گوش در دل و جان آدم رسوخ می کند و آن را آلوده می کند . همچنانکه مراقبت گوش از آلودگی های صوتی و عفونی ظاهری پسندیده است . مراقبت آن از آلودگی های معنوی بسیار پسندیده و ضروری است .

5-         مراقب دوستان همنشینان خود باشیم

همنشینی و دوست تأثیر بسزایی در شکل گیری شخصیت انسان و خوشبختی و یا بدبختی او در دنیا و آخرت دارد . در مضامین اسلامی و همچنین سخن بزرگان تأکید زیادی به حساسیت و گزینش نسبت به انتخاب دوست و همنشین وجود دارد . چه بسا یک لحظه همنشینی با انسان ناباب سرنوشت انسان را تغییر داد . و او را به بی راهه ابدی بکشاند و بر عکس لحظه ای معاشرت با انسان مؤمن و معتقد سعادت دنیاو آخرت را برای فرد به ارمغان بیاورد .

قرآن کریم با حساسیت تمام این موضوع را دنبال نمود و هشدارهای لازم در این خصوص را ارائه نموده است . سوره مبارکه مدثر یکی از علت های جهنمی شدن انسان را همنشینی او با انسان های بد سرشت بیان فرموده و سوره فرقان سرنوشت انسان ظالم را چنین ترسیم نموده است . در روز قیامت انسانی که به خود ظلم نموده و عمر و سرمایه خود را تباه نموده است دستانش را گاز گرفته و می گوید : ای کاش با فلانی طرح رفاقت نمی ریختم ، چرا که مرا از مسیر حق و حقیقت منحرف نمود .

از این رو امام سجاد « ع » توصیه می فرماید : همواره با کسانی معاشرت کنید که اهل دین و معارف دینی باشند .

6-         مراقب نماز باشیم

نماز هدیه خدا به انسان و نردبان تعالی و معراج انسان و ستون اصلی خیمه دین است . در هیاهوی دید و بازدید ها ، مهمانی ها  ، شب نشینی ها و سرگرمی های نوروز باید مراقب بود که لطمه ای به جایگاه و حرمت این واجب کلیدی الهی نخورد .

آن ها که اهل اقامه نماز نیستند بحث جدایی دارند اما کسانی که اهل نماز هستند توجه داشته باشند که سبک شمردن آن و بی اعتنایی به نماز عقوبت الهی دارد و موجب غضب و سخط الهی شده و انسان را از دایره ایمان خارج می کند .

در روایتی از امام صادق « ع » آمده است وقتی بنده ای از نمازش کم بگذرد و نسبت به آن سهل انگاری کند ، خداوند به ملائکه اش خطاب می کند ، رهایش کنید ، گویا او غیر مرا یافته و حاجات ونیازهایش را از غیر من می خواهد . چنانچه در روایتی از امام صادق « ع » می خوانیم « کسی که نمازش را سبک بشمارد از ما نیست » .

7-         مراقب ایام فاطمیه باشیم

نوروز امسال با یاد و نام حضرت زهرا « س » شروع می شود در نیمه دوم فروردین ایام فاطمیه و شهادت حضرت زهرا « س » به روایت اول را در پیش رو داریم و اوائل اردیبهشت ماه ، فاطمیه دوم و دهه سوم اردیبهشت سالروز ولادت باسعادت حضرت زهرا « س » را شاهد خواهیم بود . با این حساب سال 1391 سال حضرت زهرا « س » است . پس خوب است در دید و بازدیهای نوروزی فرهنگ فاطمی بخصوص عفت و حجاب فاطمی مد نظر بیشتر قرار گرفته و مردم ولایتمدار و اهل بیتی ایران زمین ارادات خود به اهل بیت پیامبر « ص » را بیش از پیش به نمایش بگذارند .

8-         مراقب فرزندان خود باشیم

توصیه های بهداشتی و مراقبت از سلامتی فرزندان بسیار مهم است بعد دیگر قضیه مراقبات تربیتی و معنوی از فرزندان و توجه به ابعاد روحی و روانی آنان است که بحث بسیار دامنه دار و وسیعی است . اما به همین مقدار بسنده می شود که در روایات از سویی بر محبت صادقانه به فرزندان و از سویی توجه به تربیت دینی آنان مورد تأکید قرار گرفته است . چنانچه پیامبر اعظم « ص » می فرماید فرزندانتان را تکریم کنید و آنان را با ادب و تربیت نیکو بیارایید . نکته مهم دیگری که از لحاظ روان شناسی بسیار مهم است اعتدال در نگاه فرزندان بخصوص در بین جمع و منظر اجتماع است که در روایتی مورد عنایت قرار گرفته و به نقل از پیامبر اعظم « ص » آمده است بین فرزندان با عدالت و اعتدال رفتار کنید و از نگاه ، رفتار و گفتار تبعیض آمیز بین آنان دوری کنید . این مهم بخصوص در ایام نوروز که دید و بازدید ها و معاشرت ها به حداکثر می رسد و توجه به شخصیت و شرافت فرزندان ضروری تر است بسیار باید ملاحظه گردد .

9-         مراقب خود باشیم

سرپرست خانواده ، رییس خانواده و الگوی تمام عیار همسر و فرزندان در حوزه های مادی و معنوی است اگر پدر خانواده از لحاظ مراعات مقررات و ضوابط و یا اصول اخلاقی و شرعی سهل انگاری نماید این معضل به درون خانواده و سطح همسر و فرزندان نیز سرایت می کنند . لذا قرآن کریم برای استقرار نظام معنوی در خانواده و جامعه دستور « علیکم بانفسکم » را صادر می کند . یعنی ابتدا خود را با آرایش دینی و معنوی مزین کنید سپس به خانواده و جامعه بپردازید . نگاه کوچک ترها به بزرگ ترها است و این وظیفه بزرگ ترها است که با توجه و تنفیذ به آداب و احکام دینی خانواده و جامعه ای نمونه و اخلاقی را پایه گذاری نمایند .

10-مراقب خانواده خود باشیم

طبق حکم قرآن کریم مرد رییس خانه و خانواده است و همچنانکه مسئولیت پرداخت نفقه و تأمین معیشت آنان را بعهده دارد مسئولیت تربیت معنوی و دینمدار کردن خانواده با اوست .

قرآن کریم درآیه ای این وظیفه را به صورت بسیار صریح و البته مؤکد بیان می کند در این شریفه مرد به عنوان رییس خانواده مؤظف می شود خودش را و خانواده اش را از افتادن در آتش جهنم نگهدارد و پیش زمینه های گناه و معصیت را از زندگی خود و خانواده رفع کند .

11-مراقب تفریحات خود باشیم

اسلام دین خشن و سخت گیری نیست بلکه آیات و روایات ، موارد متعددی به چشم می خورد که نشان از ظرافت ، آسانی و توجه به غرائض و اقتضائات انسانی دارد . اما نکته اینجاست که مسیر و وسیله نشاط و تفریح نباید با روح عبودیت و تقوا در تضاد باشد . انسان عبدالله است و تفریح و نشاط او هم باید منطبق به آموزه های دینی او باشد در غیر این صورت تفریح و شادی وبال انسان شده و در جهان آخرت دردسر ساز و مایه خذلان می شود .

بنابر این در ایام نوروز که بیشترین بستر برای تفریح و شادمانی آماده است مراقب باشیم در دامن گناه و معصیت نیفتیم چرا که خداوند بزرگ در قرآن کریم تفریح ناسالم را موجب نزول عذاب و هلاکت عنوان فرموده است چنانکه در قرآن کریم می خوانیم ، هنگامی که هلاکت قومی را اراده کردیم آنان را در سرگرمی ها و تفریحات ناسالم و غیر مشروع گرفتار ساختیم .

توجه داشته باشیم که گناه جدید موجب بلای جدید است . امام رضا « ع » می فرماید ، هرگاه مردم گناهانی را مرتکب شوند که تاکنون سابقه نداشته است خداوند هم بلاهای ناشناخته و شگفت انگیز جدیدی را برآن نازل می فرماید .عید نوروز در صورتی مبارک است که منجر به گناه و معصیت نشود به تعبیر امام علی « ع » هرروزی که در آن گناه نباشد آن روز عید است . بدانیم شاه کلید مبارکی عید و هم روزها تقوی و خدا محوری است . چنانچه در قرآن کریم آمده است اگر مردم مؤمن بوده و تقوا پیشه کنند البته تمام برکات آسمان و زمین را به روی آنان می گشاییم و زمین و آسمان را برایشان مبارک می سازد